همواره به دنبال برچسب تائيد انجمن دندانپزشکي آمريکا (ADA) بر روي محصولات ويژه دهان و دندان از قبيل مسواک باشيد. اين برچسب شما را مطمئن مي سازد که ايمني، کارآيي و مؤثر بودن محصول مذکور توسط شوراي علمي انجمن دندانپزشکي آمريکا تائيد شده است. اين شورا يک نهاد مستقل و متشکل از کارشناسان علمي حوزه علوم دندانپزشکي است.
تاريخچه مسواک
طرح مسواک و مواد بکار رفته در ساخت آن راه درازي را پيموده است. شکل هاي ابتدايي مسواک سابقه ???? ساله دارند. تمدن هاي باستاني از چوب مسواک (مسواک گياهي) براي تميز کردن دندانهايشان استفاده مي کردند. اين وسيله شامل ترکه نازک نوعي درخت بود که قسمت انتهايي آن الياف سائيده شده داشت، چوب مسواک را روي سطوح دنداني مي کشيدند و با حرکات مالشي غذا را از روي دندان تميز مي کردند.
در ??? سال اخير، مسواک ها با دسته هاي استخواني، چوبي يا عاج فيل ساخته شده اند. پرزهاي اين مسواک ها، الياف سخت و محکمي بودند که از خوک ها، گرازها و ساير حيوانات بدست مي آمدند. مسواک با پرزهاي نايلوني يعني آنچه امروزه به عنوان مسواک مي شناسيم در سال ???? اختراع شد.
چرا مسواک بزنيم؟
مسواک زدن دندانها نقش بسيار مهمي در بهداشت دهان و دندان روزانه افراد ايفا مي کند. مسواک زدن، غذا و پلاک دنداني را از روي سطوح دندانها پاک مي کند. پلاک دنداني لايه چسبنده اي متشکل از ميکروب ها است که سبب آزردگي و التهاب لثه مي شود. اگر پلاک دنداني تميز نشود، سخت و آهکي شده و تبديل به جرم دنداني مي شود. زمانيکه جرم در قسمت بالاي خط لثه اي تجمع پيدا مي کند، مسواک زدن دشوار مي گردد که در نتيجه آن لثه آزرده شده، دچار تورم و خونريزي مي گردد. اين حالت ژنژيويت (التهاب لثه) نام دارد و مرحله ابتدايي بيماري پريودنتال (بيماري انساج پيرامون دندان) به حساب مي آيد.
چه نوع مسواکي مناسب است؟
به طور کلي دو نوع مسواک داريم : مسواک دستي و مسواک برقي. انجمن دندانپزشکي آمريکا توصيه مي کند مسواکي را خريداري کنيد که براي شما کارآمد بوده و برچسب تائيد ADA را داشته باشد. يک شرکت توليد کننده محصولات و فرآورده هاي دهان و دندان در صورتي برچسب تائيد ADA را دريافت مي کند که بتواند شواهد علمي مبني بر کارآيي مناسب محصولش را ارائه نمايد. شوراي علمي ADA با نهايت دقت شواهد ارائه شده از سوي شرکت هاي مذکور را ارزيابي مي کند.
شوراي علمي ADA خطوطي را با عنوان راهنما مشخص کرده است که شرکت هاي توليد کننده بايد بر اساس آن مدارک و شواهد لازم را فراهم آورند و براي ADA ارسال کنند تا در صورت صلاحديد شوراي علمي ADA، برچسب تائيد انجمن دندانپزشکي آمريکا را دريافت کنند.
براي اينکه يک شرکت توليد کننده بتواند برچسب تائيد ADA را براي محصولات خود دريافت کند، بايد موارد ذيل را به ADA ارائه نمايد:
- تمامي اجزاء مسواک بايد براي استفاده در دهان، کاملا ايمن باشد.
- پرزهاي مسواک بايد بدون لبه هاي تيز و ناصاف باشد.
- ماده بکار رفته در دسته مسواک بايد مورد آزمايش قرار گرفته باشد و ميزان پايداري و ماندگاري آن در استفاده معمول مشخص شده باشد.
- پرزهاي مسواک نبايد در استفاده معمول از حالت اصلي خود خارج شوند.
- مسواک اين قابليت را داشته باشد که کاربرد بدون نظارت آن در بالغين سبب کاهش چشمگير پلاک دنداني و علايم بيماري خفيف لثه شود. به بيان ديگر اغلب افراد بتوانند با استفاده از مسواک به نحو مؤثري دندانهايشان را تميز کنند و در نتيجه علايم بيماري خفيف لثه را برطرف سازند.
علاوه بر موارد ذکر شده، لازم است که در مورد مسواک هاي برقي نکات ديگري نيز در نظر گرفته شود که از آن جمله مي توان به اخذ گواهي ايمني از سازمان تائيد کننده ايمني و سلامت محصولات توليدي آمريکا اشاره کرد. همچنين شرکت هاي توليد کننده مسواک برقي بايد شواهدي باليني مبني بر ايمن بودن مسواک مزبور را براي بافت هاي نرم و سخت و ترميم هاي دنداني ارائه دهند. طبق نظر شوراي علمي انجمن دندانپزشکي آمريکا، حداقل يک تحقيق باليني که روي نمونه انساني (شامل افراد داوطلب) صورت گرفته باشد بايد ايمني مسواک مورد نظر را براي بافت ها و رستوريشن هاي دنداني اثبات نمايد.
اندازه و شکل مسواک بايد بگونه اي باشد که به راحتي در دهان شما جاي بگيرد و با آن بتوانيد به سهولت به تمامي قسمت هاي سيستم دنداني دسترسي داشته باشيد.
آيا مسواک هاي برقي از مسواک هاي دستي بهتر هستند؟
هر دو نوع مسواک يعني مسواک دستي و برقي مي توانند به نحو مؤثري دندانهاي شما را تميز کنند. استفاده از مسواک برقي براي کودکان نوعي سرگرمي به حساب مي آيد و افرادي که به دليل ضعف حرکتي استفاده از مسواک دستي برايشان دشوار است، براي تميز کردن دندانهايشان مسواک برقي را ترجيح مي دهند و کاربرد اين مسواک برايشان راحت تر است. همواره مسواکي را انتخاب کنيد که کاربرد آن برايتان آسان باشد و بتوانيد به راحتي دو بار در روز تمامي سطوح دنداني را با آن تميز کنيد.
انتخاب برند هايي که برچسب تائيد ADA را دارند چه مزايايي دارد؟
بر چسب تائيديه انجمن دندانپزشکي آمريکا (ADA) شما را مطمئن مي سازد که محصول دنداني مورد استفاده شما (در اينجا مسواک) توسط کارشناسان علمي نهاد مستقل انجمن دندانپزشکي آمريکا که شوراي علمي ADA نام دارد، تائيد شده است. اين بدان معني است که مسواک مزبور از نظر ايمني و کارآيي کاملا منطبق با خطوط راهنماي مطرح شده توسط ADA است. چنانچه مسواکي موفق به دريافت برچسب تائيد ADA گردد، نه تنها ويژگي هاي آن بطور کامل در اختيار مصرف کننده قرار مي گيرد بلکه مي توانيد مطمئن باشيد که کاملا مطابق با آنچه به عنوان امتياز و ويژگي هاي مسواک ذکر شده است، عمل مي کند.
بهترين زمان مسواک زدن چه موقعي است؟
بنابر توصيه ADA، دندانها بايد روزي دو بار مسواک زده شوند و يک بار در روز سطوح بين دنداني با نخ دندان يا ديگر تميز کننده هاي بين دنداني (بر حسب ويژگي هاي سيستم دنداني هر فرد) تميز شود. برخي از بيماران ترجيح مي دهند که شب هنگام، دندانهايشان را نخ بکشند و مسواک بزنند تا در هنگام خواب، دندانها کاملا تميز باشد. در مورد دفعات مسواک زدن حتما با دندانپزشک خود مشورت کنيد. (چون بنابر نيازهاي فردي و تشخيص دندانپزشک، لازم است برخي افراد بيش از دو بار در روز مسواک بزنند)
توالي مطلوب براي استفاده از نخ دندان و مسواک کدام است؟ قرص هاي آشکار کننده پلاک دنداني چه فايده اي دارند؟
چنانچه بطور صحيح و کامل، بهداشت دهان و دندان خود را رعايت کنيد، تقدم و تأخر مسواک زدن يا نخ دندان کشيدن تفاوتي حاصل نمي کند. قرص ها يا محلول هاي آشکارکننده پلاک دنداني نشان مي دهند که استفاده از مسواک و نخ دندان تا چه اندازه مؤثر بوده است. اين قرص ها يا محلول ها در داروخانه ها و ديگر فروشگاه ها در قفسه مربوط به محصولات بهداشت دهان و دندان به فروش مي رسند.
نحوه استفاده از اين محصولات بدين شرح است: بعد از استفاده از نخ دندان و مسواک يکي از قرص ها جويده مي شود و توليد رنگ بي خطري مي کند که پس از مخلوط شدن با بزاق دهان، روي دندانها و لثه را مي پوشاند. در اثر مصرف اين قرص ها، نواحي خاصي از دندانها که پلاک دنداني از آنجا زدوده نشده به رنگ قرمز در مي آيد. بعد از اينکه دهانتان را با آب شستشو داديد، به دقت دندانهايتان را بررسي کنيد تا نواحي صورتي رنگ روي دندانها را شناسايي کنيد (يعني قسمت هايي که پلاک هاي دنداني از آنجا زدوده نشده است). استفاده از يک آينه دندانپزشکي مي تواند براي شناسايي دقيق قسمت هاي مذکور کمک کننده باشد.
چگونه مي توان مسواک را تميز نگاه داشت؟
پس از آن که مسواک زديد آن را زير شير آب کاملا بشوييد تا باقيمانده مواد غذايي و خمير دندان از روي آن پاک شود. مسواک را در وضعيت عمودي بطوريکه سر آن به سمت بالا باشد نگه داريد و اجازه دهيد رطوبت آن با جريان هوا خشک شود. اگر بيش از يک مسواک در محفظه مخصوص مسواک ها نگهداري مي شود آنها را طوري قرار دهيد که سرهايشان از هم فاصله داشته باشد تا از انتقال آلودگي (Cross Contamination) جلوگيري گردد.
از قرار دادن سرپوش روي مسواک و يا نگه داشتن مسواک در محفظه دربسته بپرهيزيد. محيط مرطوب مانند يک محفظه دربسته نسبت به هواي آزاد بيشتر مستعد رشد ميکروارگانيسم ها مي باشد. هر ?-? ماه يکبار مسواک خود را عوض کنيد. پرزهاي مسواک در اثر استفاده دچار سايش شده و از فرم ايده آل خود فاصله مي گيرند که در نتيجه آن کارآيي مسواک براي تميز کردن دندانهاي شما کاهش مي يابد. بسته به شرايط بيماران امکان دارد پرزهاي مسواک زودتر از حد معمول دچار سايش شوند بنابراين لازم است مسواک خود را مرتب وارسي کنيد تا اگر دستخوش اين تغيير شد، آن را جايگزين کنيد. غالبا نياز است مسواک کودکان زودتر از مسواک بزرگسالان تعويض شود.