لبنیات یکی از مهمترین و مغذیترین گروههای غذایی است که تأثیر بسزایی در سلامت بدن دارد. بسیاری از افراد به دنبال روشهای تهیهی لبنیات خانگی هستند تا از کیفیت، تازگی و طبیعی بودن محصولات مصرفی خود مطمئن شوند. تهیهی لبنیات در خانه نهتنها سالمتر و بهصرفهتر است، بلکه به شما امکان میدهد محصولی بدون مواد افزودنی و نگهدارنده مصرف کنید. در این مقاله، روشهای ساده و کاربردی برای تهیهی انواع لبنیات خانگی از جمله ماست، پنیر، کره، کشک و دوغ را آموزش میدهیم.
۱. طرز تهیه ماست خانگی

ماست یکی از پرمصرفترین لبنیات است که سرشار از کلسیم، پروتئین و باکتریهای مفید برای دستگاه گوارش است.
مواد لازم:
- ۱ لیتر شیر پرچرب (محلی یا پاستوریزه)
- ۲ قاشق غذاخوری ماست (به عنوان مایهی ماست)
طرز تهیه:
- شیر را در قابلمهای ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید تا به نقطه جوش برسد.
- پس از جوش آمدن، حرارت را کم کرده و اجازه دهید ۵ دقیقه بجوشد تا میکروبهای احتمالی آن از بین بروند.
- شیر را از روی حرارت بردارید و صبر کنید تا دمای آن به حدود ۴۳-۴۵ درجه سانتیگراد برسد (برای آزمایش، انگشت خود را در شیر بزنید؛ اگر گرم بود ولی نمیسوزاند، مناسب است).
- مایهی ماست را در یک کاسه ریخته و با کمی شیر ولرم مخلوط کنید، سپس آن را به قابلمه اضافه کنید.
- درب قابلمه را بسته و روی آن یک پارچهی ضخیم بپیچید تا دمای آن حفظ شود.
- قابلمه را در محیطی گرم (مانند داخل فر خاموش، کنار بخاری یا زیر پتو) به مدت ۶ تا ۸ ساعت قرار دهید.
- بعد از این مدت، ماست را در یخچال بگذارید تا کاملاً سفت شود و آمادهی مصرف گردد.
✅ نکته: اگر ماست سفتتر و چکیده میخواهید، میتوانید مقدار مایهی ماست را بیشتر کرده یا بعد از آماده شدن، آن را در کیسهی پارچهای بریزید تا آب اضافی آن خارج شود.
۲. طرز تهیه پنیر خانگی

پنیر یکی از پرطرفدارترین لبنیات است که میتوان آن را در طعمها و انواع مختلفی تهیه کرد. پنیر خانگی بدون مواد نگهدارنده بوده و سالمتر از نمونههای صنعتی است.
مواد لازم:
- ۲ لیتر شیر پرچرب
- ۲ قاشق غذاخوری سرکه سفید یا آبلیمو
- ۱ قاشق چایخوری نمک (اختیاری)
طرز تهیه:
- شیر را در قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید تا داغ شود، اما نجوشد.
- وقتی شیر کمی داغ شد، سرکه یا آبلیمو را اضافه کنید و هم بزنید. بعد از چند دقیقه، شیر بریده شده و تکههای پنیر از آب پنیر جدا میشوند.
- یک پارچهی نخی تمیز داخل آبکش قرار دهید و مخلوط را داخل آن بریزید تا آب اضافی آن گرفته شود.
- پارچه را جمع کرده و روی آن یک جسم سنگین قرار دهید تا پنیر فرم بگیرد.
- بعد از ۲ تا ۳ ساعت، پنیر آماده است و میتوان آن را برش زد و در یخچال نگهداری کرد.
✅ نکته: میتوانید مقداری سبزیهای معطر مانند شوید یا گردو خردشده به پنیر اضافه کنید تا طعم بهتری داشته باشد.
۳. طرز تهیه کره خانگی

کره یکی از فرآوردههای پرچرب و لذیذ لبنی است که برای پخت و پز، سرخ کردن و صبحانه استفاده میشود. کرهی خانگی کاملاً طبیعی و بدون مواد افزودنی است.
مواد لازم:
- ۱ لیتر خامهی پرچرب (خامه محلی یا خامهی تازهی پاستوریزه)
- مقداری نمک (اختیاری)
طرز تهیه:
- خامه را داخل یک ظرف ریخته و با همزن برقی حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه هم بزنید تا تودههای کره از دوغ جدا شوند.
- بعد از مدتی، گلولههای کره تشکیل شده و روی دوغ شناور میشوند.
- کره را از دوغ جدا کنید و در یک پارچه تمیز بپیچید تا آب اضافی آن خارج شود.
- کره را در یخچال نگهداری کنید و هنگام مصرف، در صورت تمایل، کمی نمک به آن اضافه کنید.
✅ نکته: دوغ باقیمانده از این فرآیند را میتوان بهعنوان یک نوشیدنی سالم و طبیعی مصرف کرد.
۴. طرز تهیه کشک خانگی

کشک یکی از فرآوردههای مفید و پرخاصیت لبنی است که سرشار از کلسیم و پروتئین است و در غذاهای ایرانی مانند آش و کشک بادمجان استفاده میشود.
مواد لازم:
- ۱ لیتر ماست پرچرب
- ۱ قاشق چایخوری نمک
طرز تهیه:
- ماست را در قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید.
- مرتب هم بزنید تا آب آن تبخیر شده و غلیظ شود.
- بعد از غلیظ شدن، کمی نمک به آن اضافه کنید و هم بزنید.
- وقتی مخلوط کاملاً سفت شد، آن را روی سینی پهن کنید و اجازه دهید خشک شود.
- پس از خشک شدن، کشک را به قطعات کوچک تقسیم کرده و در جای خشک نگهداری کنید.
✅ نکته: برای تهیهی کشک مایع، میتوانید تکههای خشکشدهی کشک را در آب گرم خیس کرده و میکس کنید.
۵. طرز تهیه دوغ خانگی

دوغ یک نوشیدنی خنک و پرطرفدار است که خواص زیادی برای سلامت گوارش دارد.
مواد لازم:
- ۲ لیوان ماست
- ۴ لیوان آب
- ۱ قاشق چایخوری نمک
- مقداری نعناع خشک (اختیاری)
طرز تهیه:
- ماست را با مقداری آب مخلوط کرده و هم بزنید تا کاملاً یکدست شود.
- بقیهی آب را اضافه کنید و هم بزنید.
- نمک و نعناع خشک را اضافه کرده و دوغ را در یخچال قرار دهید تا خنک شود.
✅ نکته: اگر میخواهید دوغ گازدار شود، آن را در بطری دربسته نگه داشته و برای چند ساعت در دمای اتاق قرار دهید.
جمعبندی
تهیهی لبنیات در خانه یک روش سالم، مقرونبهصرفه و بدون مواد نگهدارنده است که به شما امکان میدهد محصولات تازه و طبیعی مصرف کنید. با روشهایی که در این مقاله توضیح داده شد، میتوانید بهراحتی انواع لبنیات سالم و خوشمزه را در خانه تهیه کنید و از فواید آنها بهرهمند شوید.
شما کدام یک از این لبنیات را در خانه تهیه میکنید؟ تجربهی خود را با ما به اشتراک بگذارید! 😊🥛🧀