استفاده از پستانک برای نوزاد و کودک

برخی از نوزادان را می‌توان با تکان دادن و در آغوش گرفتن آرام کرد، ولی برخی از آنها با تلاش‌های اول ممکن است به راحتی آرام نشوند یا زمانی که گرسنه نیستند، باز هم بخواهند به مکیدن سینه‌ٔ مادرشان ادامه دهند. اگر نوزاد شما نیز پس از خوردن شیر به اندازۀ معمول و کافی، باز هم می‌خواهد به مکیدن ادامه دهد یا اگر کودک شما بعد از آروغ، نوازش، در آغوش گرفتن و بازی کردن، باز هم بهانه‌گیری و بی‌قراری می‌کند، شاید فکر دادن پستانک از ذهن شما هم بگذرد، ولی این را بدانید که بر اساس نظرات پزشکان و کارشناسان، پستانک غیر از آنکه هیچ فایده‌ای برای کودک شما ندارد، بلکه مانع از تغذیهٔ مناسب می‌شود و باعث بلع هوا توسط کودک و افزایش نفخ و عوارض متعدد دیگری نیز خواهد شد، بنابراین پستانک هرگز نباید جایگزین نوازش یا تغذیۀ نوزاد شود. در این مطلب می‌توانید با برخی از دلایل منع دادن پستانک به نوزاد، زمان‌های پرهیز از دادن پستانک به نوزاد و نکاتی برای مدیریت استفاده از پستانک آشنا شوید.

دلایل منع دادن پستانک به نوزاد

هر کس به تازگی پدر یا مادر شده‌، کم‌کم لازم است یاد بگیرد که چگونه کودک خود را آرام کند، زیرا این آرام کردن کودک تا مدت‌ها یکی از اولویت‌های شما خواهد بود که نباید ختم به دادن پستانک شود. برخی از دلایلی که پزشکان برای منع دادن پستانک به کودکان توصیه می‌کنند شامل موارد زیر است:

تفاوت مکیدن سینهٔ مادر و پستانک: در گذشته تصور بر این بود که اگر نوزادی قبل از مهارت یافتن در مکیدن سینۀ مادرش شروع به مکیدن پستانک کند، ممکن است گاهی دچار ترجیح پستانک به سینهٔ مادر شود که در تغذیۀ موفق با شیر مادر تداخل ایجاد می‌کند. اما اکنون کارشناسان به شکلی واضح می‌گویند واقعیت این است که اگر نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، لازم است بگذارید نوزاد به شکل طبیعی در مکیدن سینه مهارت پیدا کند، زیرا مکیدن پستانک و مکیدن سینهٔ مادر شامل حرکات مختلفی توسط دهان کودک است و تا زمانی که نوزادتان مکیدن سینهٔ مادرش را خوب یاد نگرفته و سطح تولید شیر بدن شما نیز تثبیت نشده است، نباید به کودک پستانک بدهید. همچنین یادتان باشد هیچ‌وقت قبل از یک ماهگی نوزادتان به او پستانک ندهید.

خطر ابتلا به عفونت گوش: یکی از دلایل دیگر برای ندادن پستانک ‌به کودک این است که پستانک می‌تواند خطر ابتلا به عفونت گوش میانی را در نوزادان و کودکان شیرخوار افزایش دهد. بنابراین در صورت اصرار والدین برای استفاده از این وسیله و برای آگاهی بیشتر والدین لازم است بدانید که استفاده از پستانک فقط تا شش ماهگی نوزاد یعنی زمانی که بیشترین نیاز را به مکیدن دارد و ترک آن کمی پس از شش ماهگی می‌تواند ممکن باشد، به ‌ویژه اگر کودک شما مستعد ابتلا به عفونت گوش است.

دردسر ترک عادت پستانک: این نکته را نیز یادتان باشد که مکیدن پستانک به راحتی می‌تواند به یک عادت تبدیل شود و به همین دلیل بسیاری از والدین اصلاً به نوزادشان پستانک نمی‌دهند، زیرا غیر از بی‌فایده بودن آن، نمی‌خواهند دردسر ترک دادنش را در آینده داشته باشند. اگر به نوزاد خود پستانک داده‌اید، اما می‌خواهید از دردسر ترک دان پستانک پیشگیری کنید، وقتی کودک به یک سالگی رسید، پستانک را از او بگیرید. هشیار بودن برای استفاده نکردن زیاد از پستانک می‌تواند کمک کند که فرزند شما به آن وابسته نشود و راحت آن را کنار بگذارد.

آسیب به رشد فک و دندان: در طول سال‌هایی که کودکان پستانک می‌گیرند، فقط دندان‌های شیری آنها درمی‌آید و دندان‌های دائمی معمولاً از سن شش سالگی شروع به ظاهر شدن می‌کند. با این حال، هرچه فرزند شما مدت طولانی‌تری پستانک بگیرد، بیشتر احتمال دارد که رشد دندان‌هایش را تحت تأثیر قرار دهد. اگر در مورد این موضوع نگران هستید، با پزشک یا دندان‌پزشک کودکتان صحبت کنید تا از رشد مناسب فک و دندان کودک مطمئن شوید.

یک زمان نامطمئن دیگر برای استفاده از پستانک که بر اساس پژوهش‌ها گفته شده است، هنگام خواب نوزاد و برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS است، اما باید بدانید این مطالعات نمی‌گوید که خود پستانک مانع از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌شود، بلکه می‌گوید ارتباطی ناشناخته بین استفاده از پستانک و کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود دارد که هنوز اطلاعات دقیقی از آن موجود نیست، زیرا هنوز دلیل یا دلایل اصلی و مشخص خود سندرم SIDS ناشناخته است، پس این دلیل نیز علت خوب و درستی برای استفاده از پستانک نیست.

زمان‌های نادرست دادن پستانک به نوزاد

در برخی موارد نیز بدون تردید، دادن پستانک به نوزادان درست نیست و لازم است شما از دادن پستانک در این زمان‌های خاص خودداری کنید. برخی از این زمان‌ها شامل موارد زیر است:

• اگر کودک شما عفونت گوش دارد یا قبلاً چند مورد عفونت گوش داشته، لازم است پستانک را فراموش کنید.
• به نوزادی که در افزایش وزن یا وزن‌گیری مناسب مشکل دارد پستانک ندهید.
• اگر نوزاد هنوز سینه‌گیری را درست یاد نگرفته است.
• اگر نوزاد شما هر مشکلی در شیر خوردن از سینۀ مادر دارد.
• اگر سطح تولید شیر شما کافی نیست نیز هرگز به نوزادتان پستانک ندهید.

نکاتی برای مدیریت استفاده از پستانک

اگر با تمام موارد گفته‌شده باز هم تصمیم به خرید و تهیهٔ پستانک و دادن آن به نوزاد خود دارید، می‌توانید این کار را با رعایت و توجه به نکاتی انجام دهید. برخی از این نکات شامل موارد زیر است:

احترام به خواست کودک: اگر نوزادتان پستانک را دوست ندارد یا زیاد تمایلی ندارد، هرگز او را وادار به گرفتن آن نکنید و هر بار خیلی زود بعد از شروع گریه‌اش، او را با دادن پستانک آرام نکنید.

در نظر گرفتن زمان تثبیت تولید شیر: به یاد داشته باشید که اگر به نوزاد شیر خودتان را می‌دهید، بهتر است برای دادن پستانک به او تا زمانی که روال تغذیه با شیر مادر به خوبی تثبیت شده است، یعنی حداقل یک ماه پس از تولدش صبر کنید و خود و کودک را از مزایای شیردهی محروم نکنید.

توجه به سیر بودن کودک: پستانک را بین وعده‌های شیردهی به او بدهید، یعنی زمانی که می‌دانید سیر است و اصلاً گرسنه نیست تا باعث گرسنه ماندن او نشود. همچنین می‌توانید پستانک را بعد از وعده‌های تغذیه به کودک شیرخوارتان بدهید تا مطمئن شوید که همۀ شیر مورد نیاز خود را خورده است.

پرهیز از تأخیر در تغذیه یا توجه به کودک: از دادن پستانک برای به تأخیر انداختن شیردهی یا به عنوان جایگزینی برای کمبود توجه به کودکان به شکل جدی خودداری کنید.

زمان خواب نوزاد: پستانک را می‌توانید در زمان چرت زدن و خواب به نوزاد بدهید، اما اگر وقتی خوابش برد و پستانک از دهانش افتاد، آن را دوباره در دهانش نگذارید. همچنین وقتی کودک بهانه‌گیر است و گریه می‌کند، ابتدا سعی کنید با راه‌های دیگری مثل در آغوش گرفتن، آهسته تکان دادن یا لالایی خواندن آرامش کنید و پستانک اولین انتخاب شما نباشد.

پرهیز از آویزان کردن پستانک: پستانک را دور گردن نوزاد یا از گهواره آویزان نکنید. کودک ممکن است با بند یا روبان پستانک خفه شود. خیلی بهتر است اگر از وصل کردن پستانک به لباس‌های کودک با هر گیره‌ای، سنجاق یا هر چیز تیز دیگری خودداری شود.

رعایت بهداشت و نظافت پستانک: هرچند ممکن است پستانک هرگز به طور کامل تمیز نشود، اما لازم است پستانکی انتخاب کنید که استاندارد و مناسب نوزاد شماست و آن را با شست‌وشو با آب گرم تمیز نگه دارید. وقتی هم ترک‌های کوچک یا سایر نشانه‌های فرسودگی را در پستانک دیدید، فوراً آن را تعویض کنید و به زمان فرسودگی پستانک اهمیت بدهید.

پرهیز از بردن پستانک به دهان خود: پستانک را با قرار دادن در دهان خودتان تمیز نکنید. کارشناسان می‌گویند بزاق بزرگسالان حاوی باکتری‌هایی است که می‌تواند به محض جوانه زدن دندان‌های کودک، آنها را دچار پوسیدگی کند.

خودداری از فرو بردن پستانک در مواد غذایی: فرو بردن پستانک در مواد غذایی، به ویژه آب‌میوه، آب‌ قند، عسل یا شیرینی‌ها بسیار نادرست است، زیرا می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان کودک شود. همچنین عسل برای کودکان زیر یک سال خطر بوتولیسم دارد که یک بیماری بالقوه کشنده است.